De privéclausule bij schenking

Wanneer ouders willen schenken aan hun kinderen, hebben ze soms last van het “heksensyndroom” of “frankensteinsyndroom”. Zij huiveren bij de gedachte dat hun schoondochter/schoonzoon gaat lopen met het vermogen dat zij aan dochter/zoonlief hebben geschonken.

Een geschonken goed valt steeds binnen het eigen vermogen van de begiftigde (behoudens wanneer uitdrukkelijk aan de huwgemeenschap van beide echtgenoten samen wordt geschonken). Ongeacht het huwelijksstelsel waaronder zoon/dochter is gehuwd.

Lot van het geschonken vermogen

Wat is het probleem? De zoon/dochter zou middels huwelijkscontract de geschonken goederen in de huwgemeenschap kunnen inbrengen. Dit kan zowel onder het wettelijk stelsel als onder scheiding van goederen (met een toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen). Bij beëindiging van het huwelijk (zowel bij echtscheiding als bij overlijden) wordt deze gemeenschap principieel verdeeld tussen de ex-echtgenoten, elk voor de helft.

Wat is de oplossing? De ouders kunnen bij de schenking een last opleggen aan hun kind dat hij/zij het geschonken vermogen nooit mag inbrengen in enige vorm van gemeenschap of onverdeeldheid, noch mag betrekken bij een verrekening, ingevolge huwelijk, geregistreerd partnerschap of samenwoning, of ingevolge voorwaarden verbonden aan huwelijk, geregistreerd partnerschap of samenwoning.

Lot van de inkomsten en vruchten van het geschonken vermogen

Wat is het probleem? Wanneer de zoon/dochter gehuwd is onder het wettelijk stelsel, vallen de inkomsten en vruchten van het eigen vermogen wettelijk in de huwgemeenschap. Is de zoon/dochter gehuwd met scheiding van goederen, zou hij/zij middels huwelijkscontract de inkomsten en vruchten uit het eigen vermogen uitdrukkelijk in het toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen kunnen laten vallen.

Wat is de oplossing? De ouders kunnen bij de schenking een last opleggen aan hun kind dat hij/zij de inkomsten en vruchten van het geschonken vermogen steeds buiten gemeenschap of onverdeeldheid moeten houden en niet mogen betrekken in enige verrekening met hun partner.

Achterpoortjes?

Wat is het probleem? De zoon/dochter zou nog steeds kunnen beslissen om het geschonken vermogen weg te schenken of te verkopen aan zijn/haar partner.

Wat is de oplossing? De ouders kunnen bij de schenking een vervreemdingsverbod voorzien waarbij hun kind het geschonken vermogen niet mag vervreemden, noch ten kosteloze titel, noch ten bezwarende titel. Evenwel moet een dergelijk vervreemdingsverbod beperkt zijn in de tijd (bv. het leven van de schenkers) en een wettig belang hebben (bv. ingeval van een voorbehoud van vruchtgebruik door de schenkers, een conventioneel beding van terugkeer).

Let wel primo, een schenking tussen echtgenoten (buiten huwelijkscontract weliswaar) is te allen tijde herroepbaar, zonder dat de herroepende echtgenoot een reden voor de herroeping moet geven. Deze herroeping kan soelaas brengen ingeval van echtscheiding.

Let wel secundo, het verbod op de verkoop tussen echtgenoten is immers opgeheven met ingang van 1 september 2018, als het gaat om eigen vermogen van de respectieve echtgenoten uiteraard. De koopsom komt weliswaar in de plaats van het geschonken goed dat werd verkocht, maar dat is soms maar een magere troost…

Aandachtspunten!

Formulering - De formulering van de privé-clausule verdient de nodige aandacht, want is essentieel. De loutere stellinginname “het geschonken goed en de vruchten die deze opbrengt, zijn eigen en moeten steeds eigen blijven” volstaat niet. De privé-clausule moet een last inhouden voor het begiftigde kind onder de vorm van een verbod tot inbreng in de huwgemeenschap en van een verplichting tot uitsluiting van de opbrengsten en vruchten uit de huwgemeenschap. Aangezien (een wijziging van) het huwelijkscontract steeds de tussenkomst van beide echtgenoten vereist, dient voorafgaandelijk goed afgestemd te worden met de mede-echtgenoot. De niet-naleving van de last als voorwaarde voor de schenking kan immers tot de nietigheid van de schenking zelf leiden.

Mildering? De ouders zouden kunnen overwegen om de privé-clausule te beperken in de tijd (bv. tijdens hun leven of tot het huwelijk van het begiftigde kind een bepaalde duur stand heeft gehouden). Ook zouden zij de inbreng in de huwgemeenschap kunnen toestaan mits deze inbreng steeds gekoppeld moet zijn aan het recht om het ingebrachte goed te laten terugnemen bij de vereffening-verdeling van de huwgemeenschap én zonder aanrekening op diens deel in de huwgemeenschap.