Vooruitzichten op hervorming van de patrimoniumtaks in 2024

In een recente ontwikkeling heeft de Commissie Financiën en Begroting van de Kamer van volksvertegenwoordigers op 28 november 2023 een wetsontwerp met diverse fiscale bepalingen in tweede lezing aangenomen. Deze beslissing heeft gevolgen voor de patrimoniumtaks, met opvallende veranderingen in de belastbare grondslag en het tarief.

Huidige patrimoniumtaks: een overzicht

De patrimoniumtaks is in het leven geroepen als vergoeding voor successierechten die niet geheven kunnen worden bij rechtspersonen zoals vzw's, private stichtingen, en internationale vzw's. Jaarlijks wordt de taks berekend op het totaal van de bezittingen op 1 januari van het aanslagjaar, zowel binnen als buiten België, met uitzondering van bepaalde goederen en rechten.

Tot nu toe bedroeg het tarief van de patrimoniumtaks een vast percentage van 0,17%. Rechtspersonen met bezittingen tot 25.000 EUR waren vrijgesteld van de taks.

Anticiperen op veranderingen in 2024

1. Tariefherziening

In de voorgestelde hervorming wordt een progressief tarief ingevoerd:

• Op de schijf van 50.000,01 tot 250.000 EUR: 0,15%
• Op de schijf van 250.000,01 tot 500.000 EUR: 0,30%
• Boven 500.000 EUR: 0,45%

De vrijstelling van 25.000 EUR wordt vervangen door een voetvrijstelling van 50.000 EUR. Dit betekent dat de taks op de eerste schijf van 50.000 EUR niet wordt geheven.

2. Neutralisering voor specifieke sectoren

Een cruciaal aspect van het wetsontwerp is de invoering van sectorale maatregelen, met specifieke aandacht voor de zorgsector, maatwerkbedrijven, en medische huizen.

Voor instellingen in de zorgsector wordt de invloed van het nieuwe tarief geneutraliseerd. Bezittingen van instellingen die meer dan de helft van hun omzet in de zorgsector genereren, worden slechts voor 37,7% van hun waarde opgenomen in de belastbare grondslag. Dit resulteert in een onveranderde belastingdruk van 0,17%.

Een vergelijkbare neutralisering is van kracht voor maatwerkbedrijven en medische huizen, volgens een recent goedgekeurd amendement. Maatwerkbedrijven, opgericht of erkend volgens regionale regelgeving, bieden aangepast werk voor degenen die buiten de reguliere arbeidsmarkt vallen. Medische huizen zijn zorgverleners die medische diensten aanbieden volgens vastgestelde regels.

Deze sectorgerichte maatregelen zijn eveneens van toepassing op patrimoniumvzw's, waar minstens 75% van het patrimonium wordt ingezet voor de werking van een kwalificerend maatwerkbedrijf of medisch huis.

3. Buitenlandse onroerende goederen

De uitsluiting van in het buitenland gelegen onroerende goederen wordt geschrapt. Een verrekeningsmechanisme wordt geïntroduceerd om dubbele belasting op buitenlandse goederen te voorkomen.

4. Antimisbruikregeling

Het wetsontwerp introduceert een versterkte antimisbruikmaatregel. Hiermee wil men alle twijfels over de toepassing ervan wegnemen, met name in situaties zoals de splitsing van vzw's, private stichtingen of internationale vzw's.

Volgens de toelichting kan deze aangepaste maatregel zonder discussie worden ingeroepen door de fiscale administratie als er geen wezenlijke niet-fiscale reden kan worden aangetoond, zoals bij genoemde splitsingen. Hierdoor wordt de effectiviteit van de administratie vergroot om op te treden tegen mogelijke misbruiken van de patrimoniumtaks.

5. Afschaffing kwijting voor drie jaar

De optie om de jaarlijkse taks voor drie opeenvolgende jaren in één keer kwijt te schelden, wordt geschrapt als het jaarlijkse bedrag de 500 EUR niet overschrijdt voor een vzw, private stichting of internationale vzw.

Inwerkingtreding en toenemende controles

De voorgestelde wijzigingen zouden van kracht worden op 1 januari 2024, met toepassing op aangiftes die tegen 31 maart 2024 moeten worden ingediend. Het is van essentieel belang om op de hoogte te zijn van deze veranderingen, aangezien de controle op de patrimoniumtaks naar verwachting zal toenemen.

Hoewel het wetsontwerp nog moet worden gedebatteerd en gestemd in de plenaire vergadering, is het verstandig om de ontwikkelingen op de voet te volgen. Voor vragen of meer informatie staan we tot je beschikking, neem contact op met jouw dossierbeheerder.